Al een tijdje speelt het idee door mijn hoofd om een boek(je) te maken over particuliere kunstverzamelaars in Leiden. Van kaartenverzamelaars en collectioneurs van moderne kunst tot liefhebbers van bijzondere uitgaven van Jan Wolkers: ze zijn allemaal in Leiden te vinden. Niet alle verzamelaars lopen echter met hun schatten te koop. Het zou dus zomaar een flinke klus kunnen zijn om hen over de streep te trekken mee te werken. Maar, als je iets wilt, moet je altijd eerst bij jezelf beginnen. Daarom op deze weblog in de komende weken een inkijkje in mijn eigen bescheiden collectie kunstwerken.  

Veel mensen denken dat kunst duur is. Of vinden het eng om te kopen. Dat is nergens voor nodig. Je kunt bescheiden beginnen en hoeft niet bang te zijn voor een miskoop. Immers, waarom zou iets een miskoop zijn als jij een werk zelf mooi vindt? 

Voor mij was de stap om een eerste kunstwerk te kopen niet groot. Tijdens mijn studie kunstgeschiedenis werkte ik bij Van Stockums Veilingen in Den Haag, waar ik de boek- en prentveilingen voorbereidde. Flink wat atlassen, kaarten en oude en moderne prenten gingen door mijn handen. En daar kocht ik dan ook mijn eerste kunstwerk: een litho van Marcel Marceau. Als ik het me goed herinner betaalde ik er 70 euro voor. 

Marcel Marceau is bekend geworden als mimespeler en was de bedenker van 'bip', een trieste clown met een wit gezicht en felrode lippen. Op de litho van Marcel Marceau is drie maal zo'n figuur te zien, maar dan met drie verschillende gezichtsuitdrukkingen: Van omhooggekrulde lippen tot een droef naar beneden getrokken mond. Alle clowns hebben tranen onder hun ogen. Op de achtergrond is een stad ( vermoedelijk Parijs) te zien. In de lucht donkere wolken, drie zonnen en een zwarte zon of maan. 

Dit werk kocht ik impulsief, omdat het me aansprak. Ik kende het werk van Marcel Marceau niet en had geen idee of ik een 'goede' aankoop deed. Voor 70 euro natuurlijk ook niet zo belangrijk. De litho stond vervolgens in de weg op mijn studentenkamer en ook nu heb ik er nog steeds geen écht goede plek voor gevonden. Maar nog altijd word ik, hoewel de figuren op het werk triest kijken, vrolijk van dit kunstwerk. Nu ik weer eens wat meer over Marceau heb gelezen en een aantal van zijn litho's heb bekeken word ik alleen maar enthousiaster. Mijn eerste kunstwerk is zeker geen miskoop geweest! 

Binnenkort meer werken uit de 'Collectie Eline' op dit blog. Onder andere een sculptuur die ik zelf het 'seksfabriekje' noem.... 

Vorig weekend ging ik voor het eerst naar een theatermarathon. Herakles van toneelgroep De Appel startte om 11.00 uur in het Appeltheater. Tot 22.00 uur ’s avonds zou ik het theater niet meer verlaten. 

Herakles startte in februari 2012 en was zo’n groot succes dat de voorstelling na de zomer nog een aantal keer in het Appeltheater te zien was en in november nog drie dagen in Carré. Van tevoren zag ik enigszins op tegen de lange zit in het theater. Zou ik me zo lang kunnen concentreren op één verhaal? Dat viel echter alles mee. Herakles bestaat uit 9 delen, en geen enkel deel duurt langer dan een uur. Door de vele pauzes én het feit dat elk deel eigenlijk een verhaal op zich is, is het juist niet nodig een lange aandachtsspanne te hebben. De uitstekende verzorging met een prima lunch en diner maakte het geheel compleet. 

Maar dan de voorstelling. 

Herakles bestaat uit 9 delen. Afwisselend komen de verhaallijnen van de drie helden Herakles, zoon van de god Zeus, Theseus, zoon van Poseidon, en Jason, een koningszoon, aan bod. Hun handelingen worden aangestuurd én becommentarieerd door de goden. Dit wordt in het decor van de voorstelling goed tot uitdrukking gebracht door een grote wand met uitschuifbare ‘lades’, waarop de goden acteren. Het decor en de verhaallijn zitten dan ook prima in elkaar. 

De 9 verschillende scènes en de uitvoering van de acteurs waren naar mijn gevoel echter wel héél verschillend van kwaliteit. Een aantal acteurs bleef in een overdreven maniertje hangen dat zij in elk van hun personages gebruikte. De gehele speelstijl, zeer theatraal en met grote gebaren en heftige kostuums, was voor mij teveel van het goede. Er zaten dan ook enkele delen bij die ik ronduit verschrikkelijk vond. Met name bij het, naar mijn mening kitscherige, achtste deel, waarin Herakles met Deineira trouwt, moest ik door de zure appel heen bijten. Een groot deel van het publiek bleek deze muzikale scene juist te waarderen. 

Zelf houd ik meer van ingetogen theater. Twee scènes van Herakles, met Prometheus en de scene in de Hades, kwamen hierbij in de buurt. In deze twee scenes leken de teksten zorgvuldiger en werd het geheel abstracter. Op die punten waardeerde ik de voorstelling het meest. 

Herakles won echter niet voor niets de Toneelpublieksprijs 2012. De zaal zat, ook afgelopen zondag , weer bomvol. Om  zoveel bezoekers, die veelal niet regelmatig naar het theater gaan, zich een hele dag te laten onderdompelen in het theater, is een hele kunst en een groot compliment waard. Gezien de enthousiaste reacties van het publiek, bewijst Toneelgroep De Appel de theaterwereld een grote dienst door nieuw publiek voor toneel te enthousiasmeren. En dat valt alleen maar te prijzen. 

Herakles is nog te zien in Carré Amsterdam op 16, 17 en 18 november. Zie: www.toneelgroepdeappel.nl

Het is niet vaak gebeurd dat ik in een museum tot tranen toe geraakt werd. Ik kan het me van twee keer herinneren: toen ik eindelijk de Scrovegni kapel in Padova zag, en toen ik een videokunstwerk zag in De Pont in Tilburg waarop een stervende vrouw te zien was (ook na een tijd speuren weet ik niet meer van wie dit werk is, wellicht van Bill Viola?). De derde keer was bij de expositie Parelen in kunst, natuur en dans in museum de Lakenhal. 

 ‘Parelen in kunst, natuur en dans’ is een tentoonstelling die is gemaakt door choreografe en gastcurator Karin Post, waarbij verschillende disciplines uit de kunst worden samengebracht. Zo zijn er videoanimaties, foto’s, werk op papier en vele videoregistraties van dansscènes, aangevuld met naturalia uit de collectie van Naturalis. Indruk maakte in het bijzonder de prachtige computeranimaties waarmee de tentoonstelling  begint en de werken van Kinke Kooi. Zeer boeiend is de combinatie, of eigenlijk meer de tengenstelling, tussen de beweging in de dansscènes en de verstilling van geconserveerde naturalia. 

Maar is het die diversiteit aan geëxposeerde werken die Parelen de meest ontroerende tentoonstelling maakt die ik ooit heb gezien? Nee. 

Parelen is gemaakt als een choreografie, en muziek, looproute, objecten en kleurenschema’s vormen dan ook samen één geheel. Toch kwam de ontroering die ik tijdens de tentoonstelling voelde, en de reden dat ik enigszins ‘verdwaasd’ uit het museum kwam, voor een groot deel voor rekening van toneelschrijver Rob de Graaf, die het verhaal voor de audiotour schreef, en Pierre Bokma, die het insprak. Wie mij volgt op twitter weet dat ik erg van poëzie houd (zie deze Storify van #poëzievoorhetslapengaan). De zorgvuldigheid van de tekst van het verhaal over Siluce, die haar parel achterna reist, raakte me. Ik werd het verhaal ingezogen en wilde eigenlijk terugspoelen om zinnen als “Kan een land, kan een strand, kan iets dat er gewoon is, van iemand ZIJN?” nog eens terug te luisteren. 

Hiermee blijk ik overigens lijnrecht te staan tegenover Maarten Baanders, die voor Cultureel persbureau in zijn recensie van Parelen schreef: "Hoe mooi dit verhaal ook is, als je het hoort tijdens de wandeling door het museum, zit het de ervaring van de tentoonstelling in de weg. Het is te veel van het goede. De expositie heeft zelf al zo’n suggestieve, sprookjesachtige atmosfeer, dat het verhaal dat door de koptelefoon je hoofd binnenkomt als een verstoring werkt en de aandacht fragmenteert". 

Bij mij zorgde de audiotour er juist voor dat ik helemaal ondergedompeld werd in de tentoonstelling. Lopend door het museum vroeg ik me af: waarom maken musea niet vaker gebruik van de kracht van taal? Geen onbegrijpelijke wandteksten, onleesbare zaalbordjes. En al helemaal geen saaie, langdradige audiotours met onbegrijpelijke termen. In plaats daarvan verhalen die je raken, waar je over na gaat denken, die net zo goed onderdeel zijn van de exposities als de objecten waarlangs ze je leiden. En die maken dat je nóg eens wilt gaan. 

Parelen (mét audiotour!) is een must. Voor wie van musea houdt, zeker voor wie van dans houdt, maar al helemaal voor een ieder die van taal houdt.

Omdat een recensie natuurlijk niet alléén maar lyrisch kan zijn, een klein puntje van kritiek richting De Lakenhal: wat jammer dat ik het verhaal van Siluce niet als boekje met cd bij de museumshop kon kopen om die avond met de stem van Pierre Bokma in slaap te vallen!