Poëzie in het museum: Parelen in kunst, natuur en dans

Het is niet vaak gebeurd dat ik in een museum tot tranen toe geraakt werd. Ik kan het me van twee keer herinneren: toen ik eindelijk de Scrovegni kapel in Padova zag, en toen ik een videokunstwerk zag in De Pont in Tilburg waarop een stervende vrouw te zien was (ook na een tijd speuren weet ik niet meer van wie dit werk is, wellicht van Bill Viola?). De derde keer was bij de expositie Parelen in kunst, natuur en dans in museum de Lakenhal. 

 ‘Parelen in kunst, natuur en dans’ is een tentoonstelling die is gemaakt door choreografe en gastcurator Karin Post, waarbij verschillende disciplines uit de kunst worden samengebracht. Zo zijn er videoanimaties, foto’s, werk op papier en vele videoregistraties van dansscènes, aangevuld met naturalia uit de collectie van Naturalis. Indruk maakte in het bijzonder de prachtige computeranimaties waarmee de tentoonstelling  begint en de werken van Kinke Kooi. Zeer boeiend is de combinatie, of eigenlijk meer de tengenstelling, tussen de beweging in de dansscènes en de verstilling van geconserveerde naturalia. 

Maar is het die diversiteit aan geëxposeerde werken die Parelen de meest ontroerende tentoonstelling maakt die ik ooit heb gezien? Nee. 

Parelen is gemaakt als een choreografie, en muziek, looproute, objecten en kleurenschema’s vormen dan ook samen één geheel. Toch kwam de ontroering die ik tijdens de tentoonstelling voelde, en de reden dat ik enigszins ‘verdwaasd’ uit het museum kwam, voor een groot deel voor rekening van toneelschrijver Rob de Graaf, die het verhaal voor de audiotour schreef, en Pierre Bokma, die het insprak. Wie mij volgt op twitter weet dat ik erg van poëzie houd (zie deze Storify van #poëzievoorhetslapengaan). De zorgvuldigheid van de tekst van het verhaal over Siluce, die haar parel achterna reist, raakte me. Ik werd het verhaal ingezogen en wilde eigenlijk terugspoelen om zinnen als “Kan een land, kan een strand, kan iets dat er gewoon is, van iemand ZIJN?” nog eens terug te luisteren. 

Hiermee blijk ik overigens lijnrecht te staan tegenover Maarten Baanders, die voor Cultureel persbureau in zijn recensie van Parelen schreef: "Hoe mooi dit verhaal ook is, als je het hoort tijdens de wandeling door het museum, zit het de ervaring van de tentoonstelling in de weg. Het is te veel van het goede. De expositie heeft zelf al zo’n suggestieve, sprookjesachtige atmosfeer, dat het verhaal dat door de koptelefoon je hoofd binnenkomt als een verstoring werkt en de aandacht fragmenteert". 

Bij mij zorgde de audiotour er juist voor dat ik helemaal ondergedompeld werd in de tentoonstelling. Lopend door het museum vroeg ik me af: waarom maken musea niet vaker gebruik van de kracht van taal? Geen onbegrijpelijke wandteksten, onleesbare zaalbordjes. En al helemaal geen saaie, langdradige audiotours met onbegrijpelijke termen. In plaats daarvan verhalen die je raken, waar je over na gaat denken, die net zo goed onderdeel zijn van de exposities als de objecten waarlangs ze je leiden. En die maken dat je nóg eens wilt gaan. 

Parelen (mét audiotour!) is een must. Voor wie van musea houdt, zeker voor wie van dans houdt, maar al helemaal voor een ieder die van taal houdt.

Omdat een recensie natuurlijk niet alléén maar lyrisch kan zijn, een klein puntje van kritiek richting De Lakenhal: wat jammer dat ik het verhaal van Siluce niet als boekje met cd bij de museumshop kon kopen om die avond met de stem van Pierre Bokma in slaap te vallen!  

Maura Biava, Doride for Trinity (2012)