In juni 2015 verscheen een prachtig, rijk geïllustreerd boek waaraan ik vanuit de Van der Leeuwstichting een bijdrage mocht leveren in de vorm van een artikel over de stichting. Het boek 'Hendendaagse kunst in Nederlande kerken, 1990-2015' geeft voor het eerst een beeld van de veelstemmige dialoog tussen (museale) kunst en kerk in tijden van secularisatie. De kunst - van Jan Dibbets tot Teun Hocks, van Marc Mulders tot Marlene Dumas, van Maria Roosen tot Tinkebell - is het uitgangspunt, terwijl de kerk de context en (vaak letterlijk) de ruimte schept. De twintig artikelen en interviews zijn geïllustreerd met foto's en beeldessays. De publicatie, samengesteld door Joost de Wal, is verschenen bij uitgeverij Lecturis. Via deze link is Hedendaagse kunst in Nederlandse kerken te bestellen. 

Vandaag eens een ander type boekbespreking. Dit boek lees je namelijk niet in één adem uit, maar je doet er maar liefst twaalf weken over! (Of een stuk langer, als je discipline je weleens in de steek laat). Ik heb het over The Artist's way van Julia Cameron. Ik ben er dan ook nog in bezig, maar ik deel graag mijn ervaringen tot nu toe.

Onder kunstenaars en creatieven is dit haast een cult-boek geworden. Het boek heeft als ondertitel "Vind je eigen inspiratie" en dient om je creativiteit verder te ontwikkelen en 'creatieve blokkades' op te heffen. Hoewel het zoals gezegd veel gebruikt wordt door kunstenaars en creatieven, denk ik dat het voor heel veel mensen nuttig kan zijn. Gaandeweg het boek word je je namelijk bewust van allerlei processen die je tegenhouden. In je werk, of in dit geval je creativiteit. 

Ochtendpagina's en kunstenaarsafspraakjes
Eerst maar eens iets meer over de opbouw van het boek. Eigenlijk is The Artist's way een cursus van twaalf weken. Het bevat dan ook twaalf hoofdstukken om door te werken. Een hoofdstuk is weer onderverdeeld in tekst en opdrachten. Twee opdrachten gelden voor de hele duur van het boek (en als het aan Julia Cameron ligt, voor je hele leven): het schrijven van de dagelijkse Morningpages en het hebben van een wekelijks 'kunstenaarsafspraakje'. Ik geeft het toe, van dit soort woorden kreeg ik ook al de kriebels. Maar het blijken tóch nuttige instrumenten te zijn. De ochtendpagina's zijn eigenlijk een soort dagboek, maar dan veel intuïtiever. Het is de bedoeling dat je elke ochtend drie pagina's vol schrijft, met om het even wat. Het moet vloeiend gaan, dus tik je zinnen achter elkaar zoals: "Ik kijk naar buiten en er zitten heel veel vogels in de tuin. ze maken echt ontzettende herrie. Er is ook al een buurman aan het boren geslagen voor de derde dag op rij, ik word helemaal gek van al het geluid." Inderdaad, niet de meeste creatieve tekst die ik ooit geschreven heb. Toch heeft dit 'gebrabbel' een functie. Na een tijdje merkte ik dat mijn hoofd opgeruimd was als ik eerst dit soort pagina's had volgeschreven. Het schrijven van teksten voor mijn werk, ging regelmatig opvallend makkelijk hierna. Bij het schrijven van de ochtendpagina's is er totaal geen druk om een mooie of goed gestructureerde tekst te maken, omdat álles goed is. Naast het leegmaken van je hoofd, kan het ook zijn dat je na een tijdje toch automatisch overschakelt naar het opschrijven van belangwekkendere overpeinzingen dan wat je uit je raam ziet. De woordenstroom komt immers op gang. Hoewel ik de ochtendpagina's niet elke dag heb gedaan, is het wel iets dat ik er in blijf houden. 
En dan het kunstenaarsafspraakje. Dat is eigenlijk gewoon een ander woord voor bewuste tijd voor jezelf. Wel is het de bedoeling dat je dan iets 'creatiefs' gaat doen, maar dat moet je niet opvatten in de kunstzinnige zin van het woord. Creatief slaat meer op onverwachts of geks, iets waar je zin in hebt. Het kan zijn dat je midden in de winter op een terras een rosé gaat drinken. Of dat je naar de Efteling gaat. Of dat je naailes gaat volgen. Of een middag langs het strand wandelen. Alles waar je zin in hebt, met één beperking: dat je het alleen doet. Het is de bedoeling dat je daardoor meer ruimte krijgt om te voelen wat je wilt. Tot nu toe (ik zit in week 5 van het boek), is het er nog niet zo vaak van gekomen. Een keer ben ik naar een museum gegaan, als ik het me goed herinner. Wel probeer ik vaker een uurtje alleen maar naar muziek te luisteren. Misschien telt dat ook? 

Andere opdrachten
Elke week biedt naast de vaste opdrachten ook een hele rij extra opdrachten. Vaak gaat het dan om het maken van lijstjes. "Maak een lijstje van 5 mensen die je bewondert. Wat bewonder je in hen?", "Maak een lijstje van dingen die je zou doen als je geld had". Maar er zijn ook invulvragen als: "Als kind had ik..... willen doen", "Als ik me niet zou schamen zou ik ..... doen". Er zit vrij veel herhaling in de vragen maar dat zorgt in veel gevallen voor dat het juist vrij snel duidelijk wordt wat het is waar jij van droomt of wat jou tegenhoudt. 

Onsje minder
Julia Cameron schrijft ontzettend Amerikaans. En daarbij hoort een flinke schep Godsbesef. In dit geval vrolijk vergezeld met spirituele quotes van allerlei mensen over creativiteit, onzekerheid en godsbesef. Wat mij betreft mag dat wel een onsje minder. Tegelijk gaat het in het boek júist over zo'n kritische houding ("wat een onzin, dat iedereen creativiteit heeft gekregen") en word je aangespoord om er gewoon maar even in mee te gaan en te zien wat het je oplevert. Als je dat doet, sommige zinnen met een korreltje zout neemt of er je eigen draai aan geeft, is The Artist's way een inspirerend boek. 

Wat levert het me op?
Nu ik zelf in het boek bezig ben, zocht ik online naar ervaringen en boekbesprekingen van The Artist's Way. Ik vond er veel, maar opvallend genoeg houden veel mensen voor zich wat ze er zelf nu precies aan gehad hebben. Niet zo gek, omdat het vaak om dingen gaat waar je je kwetsbaar of onzeker over voelt. Toch wil ik wel een aantal dingen op dit blog delen. Zoals ik al schreef blijken de ochtendpagina's een handig hulpmiddel voor mij om mijn hoofd leeg te krijgen. Perfectionist als ik ben, is het heerlijk om als opdracht te hebben alles op te schrijven wat in je opkomt. Dat kan immers nooit verkeerd zijn. 
Ik ben onder andere aan dit boek begonnen omdat ik tot ongeveer mijn zestiende heel veel schreef, met name poëzie. Ik deed mee aan verhalen- en gedichtenwedstrijden en won ook wel eens, maar bovenal schreef ik voor mijzelf. Hele schriften vol. En ik was er goed in. Maar op een bepaald moment ben ik daarmee gestopt. Ik vond dat wat ik schreef niet goed genoeg was en dat ik het inmiddels wel een stuk beter zou moeten kunnen. Terwijl ik dit opschrijf weet ik dat het belachelijk klinkt, maar eigenlijk wilde ik op mijn 18e ongeveer al drie dichtbundels gepubliceerd hebben ;-) En twee boeken van het kaliber Thea Beckman. Door het lezen van The Artist's Way kan ik beter de vinger leggen op de redenen waarom ik niet veel meer schrijf en ben ik langzaam weer begonnen. In plaats van gelijk bestsellerauteur te worden wil ik weer gewoon plezier krijgen in het schrijven. Zaterdag neem ik een volgende stap (en dat is dan gelijk mijn 'kunstenaarsafspraakje van deze week): ik ga naar een workshop Schrijven voor kinderen van Bas Maliepaard en Anke Kranendonk. En ik heb me óók opgegeven voor een schrijfcursus Familiegeschiedenis schrijven. Ik heb er ontzettend veel zin in, dus dat is in ieder geval al winst! Volgende week een blog over hoe de workshop is gegaan. 

Ook aan de slag met je creatieve ambities? Bestel dan hier The Artist's Way.