Een zwak voor vakmanschap

Vandaag weer een nieuwe blog over mijn eigen collectie kunstwerken. Ik begon met een litho van Marcel Marceau en vervolgde met Hemelbed van Luk van Soom. Die laatste is eigenlijk een uitzondering in mijn collectie omdat het een object is. Ook schilderijen zijn minder aanwezig. Niet alleen vanwege de prijs, maar ook omdat ik vooral erg houd van werk op papier. En dan in het bijzonder van etsen.

Etsen is een techniek die niet al teveel meer door Nederlandse grafici wordt toegepast en hier nooit zo groot is geworden als bijvoorbeeld in Duitsland of Frankrijk. Het ontbreekt in Nederland nog steeds aan een volwaardig museum voor grafische kunst. Zelf heb ik een aantal (kleuren)etsen in bezit van twee van Nederlands grootste grafici: Harry van Kruiningen en Cees Kortlang. Over die laatste later meer. Vandaag neem ik jullie mee langs twee etsen van Harry van Kruiningen, synoniem voor Henri Adelbert Janssen. 

Opvallend aan de werken op papier die ik heb is dat ik ze allemaal gekocht heb vanwege de gebruikte techniek, en niet in de eerste plaats vanwege de voorstellingen. Etsen zijn het medium waarin, veel meer dan bij schilderijen, naar mijn mening puur vakmanschap te zien is. De materialiteit van de etsplaat, het zuur en de techniek van de graficus zijn zeer belangrijk en maken het werk sterk. Etsen zijn vaak ook heel bijzonder om aan te raken (hoewel dat natuurlijk eigenlijk niet teveel moet gebeuren) omdat je dan zo goed de randen van de etsplaat kan voelen. Harry van Kruingen beheerste de techniek van het etsen meesterlijk. Hij experimenteerde met technieken en scheef een boek over grafische kunst. Hij is niet voor niets opgenomen in alle grote (prenten)collecties, zoals die van het Rijksprentenkabinet en die van de Leidse Universiteitsbibliotheek. Daarnaast zijn er ook veel particuliere verzamelaars van zijn werk. De etsen van Harry van Kruiningen worden vrij veel aangeboden op veilingen en zijn over het algemeen redelijk betaalbaar. 

Fascinerend en bijzonder (en om hebberig van te worden!) aan het werk van Van Kruiningen zijn de series die hij maakte. Bijvoorbeeld reeksen prenten rond de Metamorphosen van Ovidius en het Gilgamesj epos. 
De twee prenten die ik bezit zijn gemaakt in ets en aquatint. Aquatint is een variant op de etstechniek, waarbij geen lijnen en vlakken worden gemaakt maar 'tonen'. Op het ene werk is een zakkenroller te zien die steelt van een (rijke?) man. Een hand geeft tegelijkertijd een munt aan een bedelaar. Op het andere werk is een scene uit Gulliver's rezien te zien: Gulliver in het land van de Houyhnhnms. In beide etsen is veel detaillering te zien en is er een mooi evenwicht in de tonen in de ets. Enige minpuntje is dat de etsen aan de muur een wat sombere indruk maken. Daarom op mijn verlanglijstje: een van zijn kleurenetsen! 

---

Harry van Kruiningen, Gulliver, ets en aquatint, 32,6 x 42,2 cm, 150 exemplaren

Harry van Kruiningen, ets en aquatint, 32 x 40 cm, 150 exemplaren.