Durf te schrijven

Beloofd is beloofd.... In mijn blog over The Artist's Way van Julia Cameron schreef ik over de workshop 'Schrijven voor kinderen' die ik ging volgen bij Bas Maliepaard en Anke Kranendonk en ik beloofde ervan verslag te doen. Ik kwam opvallend veel thema's uit The Artist's Way tegen tijdens deze leerzame dag. 

De naam van Bas Maliepaard kennen sommigen misschien uit de Trouw, waarvoor hij kinderboekenrecensies schrijft. Maar mijn herinnering aan deze naam ging verder terug: naar de tijd dat ik geabonneerd was op de Lemniscaatkrant. Een krant boordevol boekennnieuws, als 12-jarige kon ik me niets beters voorstellen. Voor die krant schreef Bas als redacteur, en mocht (als ik het me goed herinner) interviews houden met allerlei bekende Nederlandse jeugdauteurs. Leuk om te zien dat hij zich nog steeds met kinderboeken bezig houdt. 

De workshop was in tweeën gedeeld met het idee: boeken schrijf je met je hoofd én met je hart. Het ochtendgedeelte (hoofd) nam Bas voor zijn rekening en ging over de 'theorie' van het schrijven voor kinderen. Misschien wel de allerbelangrijkste tip: schrijf niet voor kinderen. Neem niet van tevoren een bepaalde doelgroep in je hoofd, maar vertel het verhaal dat je wilt vertellen. Daarná volgt de doelgroep. Op die manier voorkom je dat je op een kinderlijke toon gaat schrijven, zoals je ook weleens mensen overdreven kinderachtig tegen kleine kinderen hoort praten. En natuurlijk kun je bepaalde moeilijke woorden beter weglaten in een kinderboek, maar ga niet vooraf bedenken hoeveel lettergrepen een kind aankan. (Overigens zijn er boeken waarbij je dat wel moet doen, maar dat zijn bijvoorbeeld lesboeken of informatieve teksten, niet het prachtige verhaal dat jij voor je boek in je hoofd hebt). 
Naast doelgroep en stijl kwam ook het perspectief aan bod. Het leuke van de workshop was dat het niet alleen de droge theorie was, maar dat het werd voorzien van talloze voorbeelden. En ja, óók voorbeelden van jeugdboeken waarbij het misgaat met bijvoorbeeld het perspectief en je jezelf telkens maar weer afvraagt: 'in wiens hoofd zit ik nu eigenlijk als lezer?". Tijdens het ochtendgedeelte werden we met wat mini-opdrachten al klaargestoomd voor de middag. Zo moesten we bijvoorbeeld aan de slag met het schrijven van beginzinnen. Moeilijk! 

Het tweede deel van de workshop ging over schrijven met je hart, en werd geleid door auteur Anke Kranendonk. Aan de hand van schrijfoefeningen gingen we aan het werk. De eerste oefening was al gelijk een leuke. Anke dicteerde: "schrijf op wie je bent, wat je doet, waarvan je droomt, hoe je hier terecht bent gekomen". Makkie! zag je de cursisten denken. "En oja, álles wat je opschrijft is gelogen en je stopt pas met schrijven als ik het zeg." Oeps... 
Het grappige is dat de Morningpages uit het boek van Julia Cameron hierbij heel behulpzaam waren. Zoals ik in het blog daarover schreef is het de bedoeling dat je bij de ochtendpagina's maar gewoon gaat schrijven tot je een aantal pagina's vol hebt gepend, met om het even wat. Dat was eigenlijk precies wat Anke van ons vroeg. Ik vond het erg leuk om te doen en het ging me makkelijker af dan ik dacht. Na het stopteken mochten enkele deelnemers hun stuk voorlezen. Hilarisch, en soms ook ontroerend. Boeiend dat vele cursisten kozen voor een mannelijk personage, met een totaal ander beroep dan zij zelf: timmerman, schoenmaker, bouwvakker. 
Na deze schrijfoefeningen volgden nog meer kleine opdrachtjes, onder andere met herinneringen aan je jeugd. Vervolgens werd gevraagd van een detail een soortgelijke situatie, tien jaar later te beschrijven. Op deze manier ging je totaal andere gebeurtenissen met elkaar associëren doordat ze hetzelfde gevoel oproepen in je herinnering. 
Het middaggedeelte vloog voorbij en tegen een uur of vier was iedereen moe van het schrijven. Het was een erg volle dag, maar juist de combinatie van theorie en praktijk maakte het een erg compleet geheel. 

Raakvlakken met The Artist's Way
Zoals ik al schreef was er overeenkomst tussen de eerste schrijfopdracht en de morningpages uit The Artist's Way van Julia Cameron. Maar er waren meer raakvlakken. De 'censor', zoals Julia Cameron die noemt, was duidelijk aanwezig en zowel bij mijzelf, als bij andere deelnemers aan de cursus, merkte ik hoe belemmerend die kan zijn. Eigenlijk is 'de censor' het stemmetje in jezelf dat zegt 'wat ik schrijf is niet goed genoeg', 'de anderen maken een prachtig verhaal en dat van mij slaat nergens op', 'voor mijn werk kan ik wel goed schrijven, maar hier kan ik het niet', 'denk je soms echt dat je een bekende schrijver kunt werken? Jij?'', 'ik kan het wel verzinnen maar ik krijg het niet mooi opgeschreven',(die laatste wist ik zelf op de valreep van de workshop nog in de groep te gooien). Op zich weet iedereen wel dat dit soort gedachtes je kunnen belemmeren, maar toch heeft iedereen ze. Door het lezen van The Artist's Way was ik me er wel extra bewust van en besloot ik gewoon te schrijven wat erin me opkwam, en vervolgens voor te lezen wat ik op papier had gezet. En dan blijken er eigenlijk best goede dingen in te zitten. Het is leuk om te merken dat het boek je bewust maakt van je eigen denken (en oordelen) over creativiteit. Dat stemmetje te negeren, en gewoon volop meedoen aan bijvoorbeeld een workshop schrijven voor kinderen is het beste wat je kunt doen om je creativiteit de vrije loop te laten.